46 lat temu ostatni tramwaj zjechał z ulic Bielska-Białej

Za początek działalności komunikacji tramwajowej w Bielsku uważa się datę 11 grudnia 1895 roku, kiedy to o godzinie 10.00 - pierwszym kursowym pociągiem - pojechali przedstawiciele spółki tramwajowej, urzędu miejskiego, rady miasta i zaproszeni miejscy notable. Jak podają historycy kurs trwał 22 minuty, a jednym z elementów uroczystości było uroczyste śniadanie w hotelu Kaiserhof.

Tramwaj elektryczny w Bielsku był trzecim tramwajem tego typu na ziemiach polskich, wcześniej zastosowano je tylko we Wrocławiu i we Lwowie. Podczas gdy po Bielsku jeździły już tramwaje elektryczne, Kraków, Warszawa, a nawet Wiedeń posiadały w dalszym ciągu konną trakcję tramwajową.

Trasa tramwaju miejskiego przebiegała wstępnie przez teren trzech gmin: Bielska i podmiejskich wsi Kamienica i Mikuszowice. Łączna długość trasy wynosiła 4.959 metrów, a różnica wzniesień wynosiła 50 m - od 310 m n.p.m. przy dworcu kolejowym do 360 m n.p.m. w Cygańskim Lesie. Przejazd pomiędzy końcowymi przystankami trwał 22 minuty, a tramwaje kursowały regularnie co 20 minut.

W okresie międzywojennym długość linii tramwajowej pomiędzy dworcem w Bielsku a Cygańskim Lasem uległa - dzięki korekcie przebiegu trakcji w centrum Bielska -wydłużeniu do 4.980 metrów. Ważnym elementem był też wówczas tramwajowy ruch towarowy. Tramwaje towarowe jeździły głównie nocami a z usług tego typu transportu korzystały firmy przemysłowe położone wzdłuż linii tramwajowej, które z główną linią łączone były specjalnymi bocznicami. W roku 1927 długość bocznic przemysłowych liczyła 2.557 metrów.

20 lipca 1950 roku położono kamień węgielny pod nową trasę biegnącą od dworca w Bielsku do Aleksandrowic. Budowa trwała równy rok, o oficjalnego otwarcia trasy dokonano 22 lipca 1951 roku. Przejazd spod dworca w Bielsku na Hulankę trwał 16 minut, a tramwaje kursowały regularnie co 15 minut. Różnica wzniesień wynosiła natomiast 65 metrów.

Budowa linii na Hulankę była ostatnim etapem rozbudowy sieci tramwajowej w Bielsku. Na początku lat pięćdziesiątych planowano co prawda budowę linii do Szczyrku, później plany ograniczono tylko do Buczkowic jednak ostatecznie ten wariant też przepadł bezpowrotnie. Podobnie zresztą jak propozycja budowy linii pod Dębowiec, która miałaby dowozić turystów do kolejki gondolowej na Szyndzielnię, linii wzdłuż ulicy Żywieckiej, aż do Leszczyn, pętli przy dworcu w Bielsku i wielu pomniejszych.

Historia bielskich tramwajów zakończyła się wspomnianego 30 kwietnia 1971 roku o godzinie 22.30. Nieco później 38 sprawnych wozów tramwajowych załadowano na platformy kolejowe i wywieziono do Łodzi, gdzie niektóre z nich kursowały jeszcze w latach 80. XX wieku.

---

Jerzy Polak Bielskie tramwaje, Bielsko-Biała 2004, ISBN: 83-919483-3-1